Meme rekonstruksiyonu (memenin yeniden oluşturlması) gerektirecek hastalıkları edinsel ve konjenital olmak üzere iki grupta toplayabiliriz. Şüphesis en sık Meme kanseri nedeniyle memenin alınması (mastektimi) sonrası yapılmaktadır. Diger endikasiyonlari ise özellikle çocukluk çağında meydana gelen bölgesel yanık ya da enfeksiyona bağlı memelerin gelişmemesi gibi durumlardan bahsedebiliriz.

Günümüzde, meme kanseri veya başka bir nedenle memenin alınması sonrası meme rekonstrüksiyonu için başarılı cerrahi yöntemler bulunmaktadır. Yeni cerrahi tekniklerle oluşturulan meme, şekil ve görünüm olarak natürel meme’ye benzemektedir. Meme rekonstrüksiyonu için bir çok seçenek olmasına rağmen sizin için hangi yöntemin uygun olacağını tesbit etmek için doktorunuzla tartışmalısınız. Burada meme rekonstrüksiyonunda kullanılan yöntemlerin temel prensipleri, zamanlaması, nasıl yapıldığı, riskleri ve nasıl bir sonuçla karşılaşılacağı konusu anlatılmaktadır. Bu bilgiler tüm sorularınıza yanıt veremiyorsa ek bilgiler için doktorunuza danışabilirsiniz.

Meme rekonstrüksiyonu için ideal adaylar
Mastektomi (memenin alınması) sonrası hastaların çoğu meme rekonstrüksiyonu için uygun adaylar olmalarına rağmen, kanserden tamamen kurtulmuş hastalar meme rekonstrüksiyonu için ideal adaylardır. Ancak bir çok kadın yeni teşhis edilmiş kanserinin yarattığı psikolojik durumla mücadele ettiğinden rekonstrüksiyon için karar vermekte zorlanmaktadır. Diğerleri ise kanser için uygulanan mastektomiden başka bir cerrahi müdahale istememektedir. Bazı hastalara ise özel durumlarından dolayı doktorları tarafından meme rekonstrüksiyonu için beklemeleri gerektiği önerilir. Son olarak cerrahiye elverişli olmayan ( örneğin yüksek tansiyonu olan, sigara içen veya aşırı şişman ) hastalara meme rekonstrüksiyonu için beklemeleri önerilebilinir.

Meme Rekonstrüksiyonun Zamanlaması
Meme rekonstrüksiyonu Eşzamanlı yani aynı seansta memenin alınması (mastektomi) ile birlikte ya da mastektomi sonrası geç dönemde yapılabilmektedir. Günümüzde sonuc açısından batıda eşzamanlı rekonstruksiyon tercih edilmektedir. Ancak maalesef bizde klinik uygulamada bunun tersini gömekteyiz yani daha çok geç dönemde rekosntruksyon yapmaktayız. Bu da genel cerrahlar ile plastik cerrahlar arasındaki işbirliksizlikten kaynaklanmaktadır.

 Eşzamanlı Rekonstrüksiyonun avantajları

1. Mali ve anestezi yükü daha az
2. Estetik sonuçları daha iyi
3. Beden imge (body image) algısına katkısının olumlu olması

Böylece hasta ameliyatın bitiminde hem yeni bir memeye sahip olmakta hem de memesiz bir dönemin verebileceği psikolojik travmayı yaşamamaktadır.

Cerrahinin Planlanması
Meme kanseri teşhisi konulduktan sonra rekonstrükyon için doktorunuzla konuşabilirsiniz. Sonucun iyi olması açısından Genel cerrah, plastik cerrahla tedavi stratejisini belirlemek için ortak çalışmalıdır. Meme rekonstruksiyonunda yöntem seçimini belirleyen bir çok faktör olmakla birlikte en önemli iki faktör, karşı memenin büyüklüğü ve mastektomi bölgesindeki dokuların kalitesidir. Genel bir değerlendirme sonunda doktorunuz yaş, sağlık ve dokularınızın yapısına göre size hangi yöntemlerin uygun olacağı konusunda, ayrıca ameliyatın komplikasyon ve riskleri ile ilgili bilgi verir. Ameliyat sonrası beklentilerinizi doktorunuzla tartışınız. Meme rekonstrüksiyonu görünümünüzü düzeltir ve kendinize olan güveninizi artırır. Fakat unutulmamalıdır ki beklenen sonuç mükemmeliyet değildir, bir düzeltmedir.

Meme Rekonstrüksiyonunda Hedef ne Olmalı
Meme rekonstrüksiyonunda 6 hedeften bahsedilmektedir. Rekonstrükte edilen meme diğer meme ile karşılaştırıldığında büyüklük, şekil, meme çizgisi (submamarial fold) ve meme başı (Nipple-areola kompleksi) açısından simetrik olmalı, aynı zamanda vücut hareketlerine uyum sağlamalı, yani yatar pozisyonda normal meme gibi yana doğru kaymalı, ve son olarak yaşlanma ve kilo değişikliklerine de diğer meme gibi uyum sağlamalıdır.

Bu 6 hedefe hastanın kendi dokusu (otojen doku) ile yapılan rekonstrüksiyonda ulaşmak mümkün iken protezle ancak ilk dört  hedefe ulaşılabilmektedir. Yani büyüklük, şekil, meme çizgisi (submamarial fold) ve meme başı (Nipple-areola kompleksi) simetrisi.

Cerrahi Yöntemler
Meme rekonstrüksiyonu temel olarak iki şekilde yapılabilmektedir. Bunlar; Expander (balon) dediğimiz doku genişletici + protez ile, diğeri ise hastanın kendi dokusu ile yani otojen doku ile yapılandır. Sizin için en uygun olan yöntemi doktorunuzla tartışınız.

Cerrahi yöntemler:

• Deri Ekspansiyonu. Burada meme bölgesindeki deri ekspander (balon) ile ekspanse edilir (Resim1,2) ve daha sonra ikinci bir seansta yaklaş 6-8 hafta sonra ekspander çıkarılır ve meme protezi yerleştirilir (Resim 3). Meme ucu ve areola ise bir sonraki seansta yapılır.

Resim 1                                                 Resim 2                                                          Resim 3

2- Flep ile Rekonstrüksiyon. Burada vücudun başka bölgelerinden (Karın, bel, kalça) dokuların transferi ile meme yapılır. Bu dokular iki şekilde transfer edilir.

• Dokular, beslenmesini devam ettirmek için, orjinal bölgeye bağlı kalarak deri altından tünelden geçirerek göğüs bölgesine transfer edilir. Burada en çok kullanılan dokular ise sırt (Resim 4,5) ve karın (Resim 6,7) bölgesidir. Sırt bölgesinden transfer edilen dokuların volümü yetersiz kalacağı için meme protezine gereksinim duyulur.

Resim 4                               Resim 5                                   Resim 6                                      Resim 7

• Burada karın, kalça ve bacak bölgelerinde bulunan dokuların damarları ile birlikte alınması ve bu dokuların mikro-cerrahi yöntemle meme rekonstrüksiyonunda kullanılmasıdır. Bu teknik özel tecrübe gerektirir.

Son iki yöntem deri ekspansiyonuna göre daha komplikedir. Hem dokuların alındığı bölgelerde hem meme bölgesinde yara izleri meydana gelir. Ayrıca iyileşme süresi daha uzundur. Ancak meme rekonstrüksiyonu kendi dokunuzla gerçekleştiğinde sonuçlar genelde daha natüreldir. Ayrıca bazı vakalarda karın dokusu kullanıldığında  karın konturunda ek bir düzeltme elde edilir.

Meme rekonstrüksiyonunun beklenmeyen sonuçları ve riskleri
Tüm cerrahi müdahelerde olduğu gibi meme rekonstrüksiyonunda da bazı komplikasyonlar olabilir. Bunlar genel olarak memede veya dokunun alındığı bölgelerde sıvı toplanması, kanamalar ve nedbe dokuların fazla olmasıdır. Sigara yara iyileşmesini olumsuz yönde etkileyerek belirgin yara izlerine neden olmaktadır. Bu komplikasyonların bir kısmı ikinci bir müdahale gerektirebilir. Rekonstrüksiyonda meme protezi kullanıldı ise protez etrafında bir zar ( Kapsül) oluşabilir. Bu kapsülün aşırı oluşması ve konrtrakte olması memede sertlik ve deformasyona neden olabilir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda ikinci bir ameliyat gerekebilir. Meme rekonstrüksiyonunun meme kanserinin nüks etmesi ile ilgili her hangi bir olumsuz etkisi yoktur ve hastanın kanser sonrası ek tedavisini (Kemoterapi, ışın tedavisi) engellememektedir. Rekonstrükte edilmiş meme ve karşı taraftaki sağlam memenin periodik olarak mamogramla takip edilmesi doktorunuzca önerilebilir. Rekonstrüksiyonda, meme protezi kullanıldı ise kontrol amacı ile çekilen mamogramların incelenmesinin sağlıklı olması açısından özel radyolojik merkezlerde yapılması daha uygundur. Ayrıca memenin daha detaylı bir şekilde incelenmesi için Magnatik Resonans (MR) önerilebilir.

Ameliyat sonrası takip
Meme rekonstrüksiyonu çok seanslı bir prosedürdür. İlk ameliyat oldukça önemlidir. Takip süresi içerisinde 2. veya 3. bir seans gerekebilir. Örneğin doku ekspanderinin          (balon) meme protezi ile değiştirilmesi, meme başı oluşturulması, simetriyi sağlamak amacı ile karşı normal memeye dikleştirme, küçültme veya büyütme yapılabilir. Meme rekonstrüksiyonu sonrası ameliyatın etkisine bağlı halsizlik olabilir. Doktorunuzun size önereceği ilaçları düzenli kullanmalısınız. Genelde ameliyatın tipine bağlı olarak 1-5 gün içerisinde hastaneden taburcu olursunuz. Ameliyat bölgelerinde birikecek kan ve sıvının dışarı alınması için özel drenler yerleştirilir. Bunlar birinci hafta içerisinde çıkarılır. İyileşme süresi kişiler arasında değişkenlik göstermekte ve rekonstrüksiyonda kullanılan cerrahi yönteme bağlı olarak değişmektedir. Oluşturulan memede his kaybı devam etmekle birlikte zaman içerisinde kısmi bir his dönüşü olabilir. Yara izlerinin çoğu azalır. Normal aktivitelere ve egzersizlere başlamadan doktorunuza danışınız. Mastektomi ve meme rekonstrüksiyonu sonrası hastaların görünüm ve yaşam kalitelerinde ciddi anlamda düzelme görülür.